Diyet istanbul Mutfağında da sadece zeytinyağı kullanılıyor
Ülkemizde yıllık kişi başına 1-2 kg zeytinyağı tüketiliyor olmasına rağmen geleneksel yemek kültürümüz içinde zeytinyağının her zaman özel yeri olmuştur. Türk mutfağı dışında dünyanın hiçbir mutfağında “Zeytinyağlılar” diye anılan yemek grubu yoktur.
Diğer bütün sıvı yağlar ancak rafine edildikten sonra yemeklik yağ olarak kullanılabilmelerine rağmen zeytinyağı, doğal haliyle de kullanılabilen, direkt zeytin meyvesinden elde edilen tek yağdır.
Zeytinyağı, çiğ olarak da, yemek pişirirken de, kızartma yaparken de kullanılabilen bir sıvı yağ türüdür. Yaygın kanının aksine zeytinyağı, her türlü yemekte, kızartmalarda, böreklerde ve kek yapımında başarıyla kullanılır. İ.Ö. 350 tarihinden beri yemekleri kızartırken dahi zeytinyağı kullanıldığını şair Archestratus'un yemek tarifinden biliyoruz.
Zeytinyağının, ısıtıldığında yararlı özelliklerini kaybettiği sanısı tümüyle yanlıştır. Buna ek olarak her ne kadar sağlıklı mutfakta kızartmalara yer vermiyor olsak da zeytinyağının dumanlanma noktası yani ısıtılan yağda sağlığa zararlı öğelerin oluştuğu ısı 210 C' dir. Bu da, azami kızartma ısısı olan 180 C'nin oldukça üstündedir. Dolayısıyla zeytinyağı kızartmalara da uygun özelliktedir.
Geçtiğimiz günlerde arısız bal, zehirleyen okul sütü, antibiyotikli kutu sütleri, boya maddeleri eklenmiş ekmek gibi gıdaların sağlığımızı tehdit ettiği gerçeğiyle yüzleşirken ve bu durum “ne yiyeceğimiz” konusunda endişelere yol açarken zeytinyağında da hileler yapıldığı ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine bu yazımda zeytinyağı satın alırken ve tüketirken nelere dikkat etmemiz gerektiğine dair hatırlatmalarda bulunmak istedim.
Zeytinyağını satın alırken ve tüketirken şunlara dikkat etmelisiniz.
1. Karışımlı yağların denetiminin yeterince yapıldığını söylemek çok güç olduğu için en doğru yol bilinen “marka” ürünleri satın almayı tercih ediniz.
2. Uygun koşullarda saklandığında en az 2 yıl dayandığından, yıllık gereksinimiz kadarını, bir seferde varsa zeytinyağı üreten yakınlarınız veya tanıdıklarınızdan alın. Yoksa güvenilir üretici bulmaya çalışın.
3. Köy pazarlarında, karayolları kenarlarında “organik”, “sızma” adı altında plastik şişelere doldurulmuş kaynağı belirsiz yağlara şüpheyle yaklaşınız.
4. “bölgesel işaretleme” yapılmış zeytinyağlarını seçin. Marmara bölgesi, Ayvalık yöresinin yağları açık sarı, ince kıvamlıdır. Meyve kokusu azdır. Akhisar’dan güneye doğru inildikçe yağın meyve kokusu belirginleşir, daha koyu sarı renginde ve daha kıvamlı olur.
5. Satın aldığınız zeytinyağını, hava almayacak bir biçimde, doğrudan güneş ışığı görmeyen, serin bir yerde muhafaza edin. Direkt güneş ışığı, zeytinyağının tadında acılaşmaya yol açar. 14-15 derecelik ortamlar, ısı açısından zeytinyağının saklanması için ideal ortamlardır.
6. Zeytinyağı soğukta kaldığında ya da buzdolabına konulduğunda renk değiştirebilir ve hatta donabilir. Donan zeytinyağı oda sıcaklığında tekrar sıvı hale gelir. Bu durum yağın rengini değiştirse bile tadında da, içeriğinde de herhangi bir bozulmaya neden olmaz.
7. Plastik ve metal kaplarda değil cam, porselen ya da çelik kaplarda saklayın.
8. Yararlıdır diyerek aşırı tüketiminden kaçının. 1 tatlı kaşığı zeytinyağının 45 kalori verdiğini göz önünde bulundurarak yaklaşık 1 kg sebze yemeğine 2 yemek kaşığı kadar koyun.
Ülkemizde yıllık kişi başına 1-2 kg zeytinyağı tüketiliyor olmasına rağmen geleneksel yemek kültürümüz içinde zeytinyağının her zaman özel yeri olmuştur. Türk mutfağı dışında dünyanın hiçbir mutfağında “Zeytinyağlılar” diye anılan yemek grubu yoktur.
Diğer bütün sıvı yağlar ancak rafine edildikten sonra yemeklik yağ olarak kullanılabilmelerine rağmen zeytinyağı, doğal haliyle de kullanılabilen, direkt zeytin meyvesinden elde edilen tek yağdır.
Zeytinyağı, çiğ olarak da, yemek pişirirken de, kızartma yaparken de kullanılabilen bir sıvı yağ türüdür. Yaygın kanının aksine zeytinyağı, her türlü yemekte, kızartmalarda, böreklerde ve kek yapımında başarıyla kullanılır. İ.Ö. 350 tarihinden beri yemekleri kızartırken dahi zeytinyağı kullanıldığını şair Archestratus'un yemek tarifinden biliyoruz.
Zeytinyağının, ısıtıldığında yararlı özelliklerini kaybettiği sanısı tümüyle yanlıştır. Buna ek olarak her ne kadar sağlıklı mutfakta kızartmalara yer vermiyor olsak da zeytinyağının dumanlanma noktası yani ısıtılan yağda sağlığa zararlı öğelerin oluştuğu ısı 210 C' dir. Bu da, azami kızartma ısısı olan 180 C'nin oldukça üstündedir. Dolayısıyla zeytinyağı kızartmalara da uygun özelliktedir.
Geçtiğimiz günlerde arısız bal, zehirleyen okul sütü, antibiyotikli kutu sütleri, boya maddeleri eklenmiş ekmek gibi gıdaların sağlığımızı tehdit ettiği gerçeğiyle yüzleşirken ve bu durum “ne yiyeceğimiz” konusunda endişelere yol açarken zeytinyağında da hileler yapıldığı ortaya çıkmıştı. Bunun üzerine bu yazımda zeytinyağı satın alırken ve tüketirken nelere dikkat etmemiz gerektiğine dair hatırlatmalarda bulunmak istedim.
Zeytinyağını satın alırken ve tüketirken şunlara dikkat etmelisiniz.
1. Karışımlı yağların denetiminin yeterince yapıldığını söylemek çok güç olduğu için en doğru yol bilinen “marka” ürünleri satın almayı tercih ediniz.
2. Uygun koşullarda saklandığında en az 2 yıl dayandığından, yıllık gereksinimiz kadarını, bir seferde varsa zeytinyağı üreten yakınlarınız veya tanıdıklarınızdan alın. Yoksa güvenilir üretici bulmaya çalışın.
3. Köy pazarlarında, karayolları kenarlarında “organik”, “sızma” adı altında plastik şişelere doldurulmuş kaynağı belirsiz yağlara şüpheyle yaklaşınız.
4. “bölgesel işaretleme” yapılmış zeytinyağlarını seçin. Marmara bölgesi, Ayvalık yöresinin yağları açık sarı, ince kıvamlıdır. Meyve kokusu azdır. Akhisar’dan güneye doğru inildikçe yağın meyve kokusu belirginleşir, daha koyu sarı renginde ve daha kıvamlı olur.
5. Satın aldığınız zeytinyağını, hava almayacak bir biçimde, doğrudan güneş ışığı görmeyen, serin bir yerde muhafaza edin. Direkt güneş ışığı, zeytinyağının tadında acılaşmaya yol açar. 14-15 derecelik ortamlar, ısı açısından zeytinyağının saklanması için ideal ortamlardır.
6. Zeytinyağı soğukta kaldığında ya da buzdolabına konulduğunda renk değiştirebilir ve hatta donabilir. Donan zeytinyağı oda sıcaklığında tekrar sıvı hale gelir. Bu durum yağın rengini değiştirse bile tadında da, içeriğinde de herhangi bir bozulmaya neden olmaz.
7. Plastik ve metal kaplarda değil cam, porselen ya da çelik kaplarda saklayın.
8. Yararlıdır diyerek aşırı tüketiminden kaçının. 1 tatlı kaşığı zeytinyağının 45 kalori verdiğini göz önünde bulundurarak yaklaşık 1 kg sebze yemeğine 2 yemek kaşığı kadar koyun.